Data urodzenia:
1908-12-14
Pozycja na murze pamięci:
Kolumna: 203 Miejsce: 37
Stopień:
podporucznik rezerwy piechoty
Numer legitymacji AK:
125 / Obszar
Miejsce urodzenia:
Warszawa
Imiona rodziców:
Antoni - Antonina Marianna z domu Górakiewicz
Wykształcenie:
Uczeń Gimnazjum i Liceum im. Mikołaja Reya, w którym wiosną 1928 r. zdał maturę. W 1932 r. ukończył studia w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego w Warszawie, gdzie został asystentem - instruktorem lekkiej atletyki, po studiach był równocześnie nauczycielem WF w macierzystym Gimnazjum im. Mikołaja Reya.
Służba wojskowa do 1939 r.:
W 1934 r. ukończył Szkolę Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie.
Kariera sportowa do 1939 r.:
Od 1924 r. zawodnik stołecznego KS "Warszawianka", gdzie trenował różne dyscypliny, m.in. pięciobój - pływanie, bieganie i piłkę nożną. Chciał wstąpić do sekcji oszczepniczej, ale trener mu odmówił. Po ukończeniu studiów w C.I.W.F. w roku 1932 powrócił do KS "Warszawianka". W latach 1934-1937 odniósł wiele sukcesów sportowych, m.in. zdobył Wicemistrzostwo Świata w pięcioboju w Budapeszcie (1935). W czerwcu 1936 r. pobił rekord Polski w rzucie oszczepem w Poznaniu (mecz Warszawa-Poznań) - jako pierwszy Polak rzucił oszczepem ponad 70 metrów (jego ówczesny rekord 73,27 m - przetrwał 17 lat!). W tym roku, będąc w szczytowej formie wziął też udział w XI Igrzyskach Olimpijskich w Berlinie (1-16.08.1936). Niestety, nie wywalczył miejsca w finałowej szóstce. Podczas ostatniego treningu doznał bolesnej kontuzji pleców - zerwania mięśni barkowych. Tylko dzięki wielkiemu samozaparciu stanął na starcie, by oddać choć jeden rzut - bez względu na dalsze konsekwencje zdrowotne. Rzucił 66,36 m, daleko mniej od swoich możliwości. Wynik ten pozwolił mu zająć siódme miejsce w olimpijskim konkursie. Kontuzja odniesiona w Berlinie praktycznie wyeliminowała Lokajskiego na zawsze z wielkiego sportu - choć rok później zwyciężył w rzucie oszczepem w Atenach.
Udział w wojnie obronnej 1939:
We wrześniu 1939 r. był dowódcą plutonu 35. pułku piechoty w składzie 9. Dywizji Piechoty Armii "Pomorze" (później Front Północny). Wzięty do niewoli sowieckiej w rejonie Brześcia nad Bugiem. W październiku zbiegł i przedostał się do Warszawy - unikając losu kolegów, zamordowanych później przez NKWD w Katyniu i innych miejscach.
Praca w latach okupacji 1939-1944:
W pierwszych latach okupacji ukrywał się, pracując jako robotnik w Paprotni pod Warszawą, a następnie jako fotograf w pracowni fotograficznej przy ul. Berezyńskiej na Saskiej Kępie. W 1942 r. otworzył zakład fotograficzny w mieszkaniu matki przy ul. Łuckiej 2.
Udział w konspiracji 1939-1944:
W konspiracji początkowo działał jako instruktor wychowania fizycznego (zakazanego przez Niemców), wykładał na tajnych kompletach C.I.W.F., w tym czasie oficjalnie pracując jako nauczyciel gimnastyki w Prywatnej Szkole Powszechnej im. Mikołaja Reja przy ul. Smolnej 30. Od stycznia 1944 r. zaprzysiężony żołnierz Armii Krajowej; zastąpił swojego brata, Józefa, poległego 23 grudnia 1943 r. w starciu z Niemcami. Przydział w lipcu 1944 r. - VII Obwód "Obroża" (powiat warszawski) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - 3. Rejon "Dęby" (Rembertów) - 3. kompania "Praska" - dowódca plutonu.
Adres przed Powstaniem Warszawskim:
Warszawa ul. Łucka 2
Oddział:
Obszar Warszawski Armii Krajowej - kompania ochrony Sztabu Obszaru Warszawskiego AK "Koszta", początkowo oficer łącznikowy, a od 30.08.1944 r. dowódca II plutonu.
Szlak bojowy:
Śródmieście Północ.
Powstańcze fotografie "Broka":
Choć formalnie nie był podczas Powstania Warszawskiego Prasowym Sprawozdawcą Wojennym (PSW) Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK, do historii nie przeszedł jako oficer i późniejszy dowódca II plutonu kompanii AK "Koszta", lecz właśnie jako fotograf. Na początku sierpnia dowódca kompanii "Koszta" kpt. "Kmita" (Stefan Mich) postarał się, aby pierwszy zdobyty aparat fotograficzny trafił właśnie do rąk ppor. "Broka". Znał jego fotograficzne zamiłowania i gdy Śródmieście wolne było jeszcze od cięższych walk, polecił mu utrwalać wszystko na taśmie fotograficznej i filmowej. Na setkach zdjęć Eugeniusz Lokajski uwiecznił walkę, codzienność cywilów, barykady, powstańcze śluby, kuchnie polowe, szpitale, jeńców niemieckich, zniszczone ulice i drastyczne sceny pochówku ofiar niemieckich "krów”. Jako reporter poruszał się po Śródmieściu Północnym i Powiślu: od ulicy Królewskiej po plac Napoleona, od Tamki po ul. Bagno. Największą grupę jego zdjęć stanowi cykl zdobycia gmachu PAST-y przy ul. Zielnej 37-39 w dniu 20 sierpnia 1944 r. oraz życie codzienne żołnierzy kompanii "Koszta". 21 (lub 22) sierpnia 1944 w kinie "Palladium” przy ul. Złotej 7/9 pokazany został nakręcony przez niego film ze szturmu na PAST-ę. W dniach Powstania Warszawskiego ppor. "Brok" używał aparatu
Leica i negatywów firmy Agfa:
Superpan, Isopan ISS oraz Voigtälnder. Wywoływał je w Śródmieściu w mieszkaniu swojej siostry,
Zofii Domańskiej. To właśnie ona przechowała zdjęcia i przekazała Muzeum Powstania Warszawskiego. Jego fotografie przez kilkadziesiąt lat ukazywały się w książkach i albumach ukazujących Powstanie Warszawskie. W 2009 roku, wydany przez Muzeum Powstania Warszawskiego album z fotografiami Eugeniusza Lokajskiego, zajął pierwsze miejsce w organizowanym przez Galerię f5 & Księgarnię Fotograficzną konkursie
Fotograficzna Publikacja Roku 2008 w kategorii Album.
Odznaczenia:
2 sierpnia 2009 r. pośmiertnie odznaczony przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Miejsce (okoliczności) śmierci:
25 września 1944 r. otrzymał nowe zadanie z Komendy Głównej AK. Licząc się z kapitulacją, dowództwo zaczęło przygotowywać fałszywe dokumenty dla tych, którzy mieli unikać niewoli, aby prowadzić walkę dalej. Trzeba było wykonać wiele zdjęć do fałszywych Kennkart. W otrzymanej do dyspozycji pracowni "Brok" stwierdził, że nie ma odpowiedniej liczby materiałów fotograficznych. Wiedział, że znajdują się one jeszcze w jednym ze sklepów przy ul. Marszałkowskiej 129 - w pobliżu Siennej. Widziano go jeszcze, gdy wchodził do parterowego wnętrza sklepu pod silnym ostrzałem artyleryjskim. Gdy minęła kanonada, z domu pod numerem 129 została sterta gruzów. Żołnierze "Koszty" natychmiast podjęli akcję ratunkową. Odgruzowanie całego budynku przekraczało jednak ich możliwości. "Brok" pozostał pod szczątkami zwalonej kamienicy. Dopiero w maju 1945 roku dokopano się do wnętrza rumowiska. Ciało Eugeniusza Lokajskiego znaleziono przy sklepowym kontuarze, z rękami na głowie, jakby próbował uchronić się przed walącym się stropem. Grób ppor. "Broka", bohaterskiego powstańca, żołnierza AK, wielkiego sportowca i olimpijczyka, znajduje się na Cmentarzu Powązkowskim. Na marmurowej płycie, obok nazwiska, pseudonimu i daty śmierci znajduje się pięć kółek olimpijskich...
Rodzeństwo walczące w Powstaniu:
Miejsce pochówku:
Cmentarz Powązkowski w Warszawie (Stare Powązki) kwatera 149- I-22.
